Şark kurnazlığı döngüsü şark toplumlarında görülen bir döngüdür. Bir kişinin kurnazlık yapıp haksız avantaj elde etmesi ile başlar. Kuralların uygulanmadığı ve adaletin işletilmediği durumlarda kurnazlık yapanın yanına kâr kalır. Hâl böyle olunca diğer şahıslar da kurnazlık yapmaya başlar. Zira öbür türlü enayi durumuna düşeceklerdir. Evrimsel bir kazanımdır ki kimse enayi durumuna düşmek istemez. Enayiliğin hem kişisel açıdan hem de orta ve uzun vadede toplumsal açıdan zararları vardır kişiye. Böylece herkes kurnazlık yapmaya başlar.
Şark kurnazlığı döngüsüne girmiş toplumlarda, takdir edilmelidir ki, demokratik seçime dayalı karar mekanizmaları sağlıklı çalışmaz. Döngü sistemin kendi iç dinamikleri ile kırılamaz. Ya farklı dinamikler ya da farklı bir sistem gerekir. Aydınlanmacı diktatörler zamanında bunu kırmışlardır. Lakin bu durumun sürekliliği süregelen diktatörlüğün süresine bağlıdır. Aydınlanmacı önkoşulu altında, uzun süreli diktatörlük özgür, aydın ve gelişmiş Avrupa medeniyetine, kısa diktatörlükler de kazanımların kaybedildiği, karanlık ve gelişimi yarıda kalmış üçüncü dünya medeniyetlerine sebebiyet verir. Halk bilseydi, diktatörlük değil demokrasi olurdu zaten. Halk bilmediği için diktatörlük var.
⸘